سی ام فروردین روزی که به خاطر پاسداشت حکیم جرجانی روز علوم آزمایشگاهی نام گذاری شده است.

               اسماعیل جرجانی در سال ۱۰۴۲ میلادی در جرجان در شمال شرقی ایران نزدیک دریای خزر (امروزه گرگان) متولد شد. در قرن ۴ جرجان شهر مهمی بود که با حمله مغلول ها بسیار خسارات دید و شهر به کلی ویران شد شهر جدید یعنی گرگان امروزه در کنار این شهر ویران شده بنا شده است . قبل از جرجانی و بعد اسلام همه کتاب ها در ایران به زبان عربی نگارش میشد اما جرجانی اولین کسی بود که به زبان فارسی کتاب بسیار مهمی را نوشت . اسماعیل پزشکی بود که در دربار شاه خارزم قطب الدین محمود خدمت میکرد . جرجانی مراحل مقدماتی تحصیلات خود را نزد عبدالرحمان بن علی بن ابی صادق شاگر ابن سینا و از افراد با نفوذ سلسله خوارزمی در شهر نیشابور گذراند. سپس جرجانی برای ادامه کار خود به خوارزم به عنوان پزشک دربار رفت . کتاب جامع او در در مورد علم پزشکی به عنوان ذخیره خوارزم شاهی (گنجینه خوارزم شاه ۱۱۱۲م) قدیمی ترین دایرت المعارف پزشکی در زبان فارسی است که به سه زبان اردو ، عبری و ترکی هم ترجمه شده است. علت نامگذاری این کتاب به همین نام هم محل زندگی او یعنی خوارزم بود . انجلس کشیک فرانسوی میگوید که : کتاب ذخیره خوارزمشاهی تا زمان صفویه یعنی بعد ۶۰۰ سال از تالیف آن رایج ترین کتاب پزشکی بود.ذخیره خواررم شاهی از ۱۰ جلد با مقدمه ای طولانی تشکیل شده است که یکی از اولین انها به طور وسیع ساختار بدن انسان را شرح داده است که شامل تمام اطلاعات آناتومی تا آن زمان بوده است . کتاب ذخیره خوارزمشاهی از نظر فصل بندی بسیار شبیه به کتاب قانون ابن سینا است ولی جرجانی برخی از جزئیات ارائه شده توسط جالینوس و ابن سینا را مورد انتقاد قرار داد . برای نمونه در اناتومی عصب بینایی بر خلاف ابن سینا ، نظریه جالینوس را قبول دارد . در جلد پنجم ، جرجانی به طور موشکافانه سه ترکیب مایع بدن یعنی مایع داخل عروقی ، مایع بینابنی و سه ترکیبی که سازنده مواد داخل بافتی هستند را شرح میدهد........

نام او به درخشانی در طب بعد اسلام در ایران میدرخشد و وظیفه مسلم ما علوم آزمایشگاهییان و پزشکان است که نام این حکیم بزرگوار را فراموش نکنیم و همیشه به خوبی یاد کنیم .