علیرضا نیکزاد در گفت و گو با وبدا؛ با تاکید بر اهمیت سلامت روان و تاثیر خطاهای شناختی بر بهداشت روان، افزود: خطاهای شناختی، مجموعه‌ای از الگوهای فکری نادرست و تعریف شده است که می‌تواند بر ادراک، تفکر، افراد تاثیر بگذارد.

 

وی ادامه داد:  خطاهای شناختی افکاری هستند که باعث می شوند افراد واقعیت را به شکلی نادرست ادراک کنند این افکار اغلب اغراق آمیز یا غیرمنطقی هستند.

 

وی به 17 خطای شناختی که تاثیر مستقیمی در تصمیم گیری دارند اشاره و اعلام کرد: ذهن خوانی، پیش گویی، فاجعه سازی، برچسب زدن، ندیدن جنبه های مثبت، فیلتر منفی، شخصی سازی، چی می شد اگر، قضاوت گرایی، تاسف گرایی، مقایسه های ناعادلانه، استدلال هیجانی، سرزنش گری، تفکر دوقطبی و باید اندیشی این هفده خطای شناختی هستند.

 

رئیس اداره مشاوره مبتنی بر سبک زندگی اسلامی افزود: در ذهن خوانی فکر می کنید، بدون شواهد کافی می دانید که دیگران به چه چیزی فکر می کنند. مثل: جواب سلامم را نداد، پس حتما از دست من ناراحت است.

 

وی ادامه داد: در پیش گویی، پیش بینی می کنید که حوادث آینده، بد از آب در می آیند یا این که خطرات زیادی شمارا تهدبد می کند. مثل: در امتحان شکست می خورم.

 

به گفته وی در فاجعه سازی  افراد معتقدند هر چه اتفاق افتاده یا خواهد افتاد به شدت افتضاح، ناخوشایند و غیر قابل تحمل است. مثل: افتضاح می شود اگر در دانشگاه قبول نشوم.

 

 نیکزاد بیان کرد: در چسب زدن به خودتان یا دیگران، صفات کلی و منفی نسبت می دهید. مثل: من آدم بدبختی هستم.

 

وی ندیدن جنبه های مثبت را هم از جنبه های شناختی ذکر و عنوان کرد:  مدعی هستید که کارهای مثبت خودتان یا دیگران پیش پا افتاده و ناچیز هستند. مثل: قبول شدن در کنکور که کار مهمی نیست.

 

وی گفت: در فیلتر منفی، تقریبا همیشه جنبه های منفی را می بینید و به جنبه های مثبت توجه نمی کنید.مثل: هیچ کس مرا دوست ندارد.

 

این استاد مشاوره گفت: در شخصی سازی علت بروز حوادث منفی را به خودتان نسبت می دهید و سهم دیگران را در بروز مشکل نادیده می گیرید. مثل: ازدواجم بهم خورد، چون من مقصر بودم.

 

نیکزاد تصریح کرد: در خطای شناختی چی می شد اگر، دائم از خودتان سوال می کنید چی می شود اگر چنین اتفاقی بیفتد و با هیچ جوابی راضی نمی شوید. مثل:حرف شما درست است، اما چی می شود اگر مضطرب شوم.

 

وی افزود: در قضاوت گرایی، دائم از خودتان، دیگران و حوادث را طبق یکسری معیارهای دلبخواهی، ارزیابی می کنید و متوجه می شوید که خودتان و دیگران پایین تر از آن حدی هستید که باید باشید. مثل: سارا چقدر موفق است، ولی من اصلا موفق نیستم.

 

وی خاطرنشان کرد: در تاسف گرایی، به جای این که در حال حاضر به کاری فکر می کنید که از دستتان بر می آید، بیشتر به این مسئله می اندیشید که ای کاش در گذشته بهتر عمل می کردید. مثل: اگر تلاش کرده بودم،شغل بهتری پیدا میکردم یا ای کاش این حرف را نمی زدم.

 

نیکزاد افزود: در مقایسه های ناعادلانه، حوادث را طبق معیارهای ناعادلانه تفسیر می کنید. خودتان را با کسانی مقایسه می کنید که از شما برترند و به این نتیجه می رسید که آدم حقیری هستید. مثل: شاگرد اول کلاس در امتحان خیلی بهتر از من عمل کرد.

 

به گفته وی در استدلال هیجانی، از احساسات خود برای تفسیر واقعیت استفاده می کنید. مثل: چون دلم شور می زند،پس اتفاق ناگواری می افتد، در نادیده انگاری شواهد متناقض نیز هرگونه شواهد متناقض را نادیه می گیرد و در نتیجه فکرتان همیشه تایید می شود مثل:هیچ کس مرا دوست ندارد.

 

وی با اشاره به سرزنش گری، گفت:  دیگران را علت مشکلات و احساسات منفی خود می دانید مثل: دیگران باعث عصبانیت من می شوند یا والدینم باعث و بانی همه مشکلات من هستند.

 

رئیس اداره مشاوره مبتنی بر سبک زندگی اسلامی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی یادآوری کرد: در افراطی تعمیم، بر پایه یک حادثه، الگوهای کلی منفی را استنباط می کنید. مثل: همیشه در همه کارها شکست می خورم.

 

نیکزاد گفت: در تفکر دوقطبی، به وقایع پیرامون و انسان های اطراف با دید همه یا هیچ نگاه می کنید. مثل:همه مرا طرد می کنندیا همه وقتم تلف شد.

 

وی تصریح کرد: در باید اندیشی، به جای این که حوادث را بر پایه چیزی که هستند ارزیابی کنید. بیشتر آن ها بر اساس چیزی که باید باشند، تفسیر می کنید. مثل: باید در کنکور قبول شوم.