دکتر مهسا فخر زارعی مدیر نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی با بیان این مطلب در گفتگو با وبدا اظهار کرد: داروخانه‌ها به هیچ عنوان مجاز به تحویل گرفتن داروی مصرف‌نشده از بیماران نیستند، چراکه پس از خروج دارو از داروخانه شرایط نگهداری آن از کنترل خارج می‌شود و سلامت داروی مرجوعی قابل تضمین نیست. به همین دلیل، بازگرداندن دارو به داروخانه ممنوع است . و این اقدام در راستای صیانت از سلامت مصرف‌کنندگانی است که داروهای خود را صرفاً از داروخانه‌های معتبر تهیه می‌کنند.

وی با بیان اینکه دور ریختن داروها باید به‌صورت ایمن و اصولی انجام شود، افزود: قرص‌ها و کپسول‌ها بدون خرد کردن باید از بسته‌بندی اصلی خارج و با موادی ناخوشایند مانند تفاله چای مخلوط شوند. سپس این ترکیب در کیسه‌ای پلاستیکی دربسته یا ظرف فلزی قرار داده شده و در سطل زباله انداخته شود. این اقدام مانع از مصرف اتفاقی دارو توسط کودکان، افراد ناآگاه یا حتی حیوانات خواهد شد.

 

معدوم‌سازی شربت‌ها و داروهای مایعمدیر نظارت بر دارو در دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی ادامه داد: شربت‌ها و سوسپانسیون‌ها بهتر است در فاضلاب ریخته شوند و بطری آنها پس از آبکشی در سطل زباله قرار گیرد. در خصوص شربت‌های درمان نگهدارنده اعتیاد که توسط پزشک تجویز می‌شوند هشدار جدی وجود دارد، چراکه این داروها بسیار خطرناک هستند و در مواردی دیده شده که به دلیل نگهداری در بطری نوشابه یا ظروف خوراکی، موارد مرگ ناخواسته رخ داده است. تنها راه ایمن معدوم‌سازی این داروها ریختن محتویات در فاضلاب و سپس نابود کردن بطری پس از آبکشی است.

 

اهمیت مخدوش کردن اطلاعات روی دارووی با تأکید بر توجه به جزئیات گفت: قبل از دور انداختن بطری خالی دارو، باید برچسب یا دستور مصرف روی آن به‌گونه‌ای مخدوش شود که امکان سوءاستفاده از دارو وجود نداشته باشد. همچنین در صورتی که شرکت سازنده روشی برای معدوم‌سازی دارو در بسته‌بندی درج کرده باشد، باید دقیقاً مطابق آن عمل کرد.

 

پرهیز از انتقال دارو به دیگراندکتر فخر زارعی با اشاره به اینکه برخی بیماران داروهای بلااستفاده خود را به دیگران می‌دهند، اظهار کرد: پزشک دارو را براساس وضعیت بیماری هر فرد تجویز می‌کند و دارویی که برای یک نفر مؤثر است ممکن است برای فرد دیگری خطرناک باشد. بنابراین دادن دارو به دیگران اقدامی پرخطر است و باید به‌طور کامل از آن پرهیز شود.

 

راهنمایی برای معدوم‌سازی دارووی خاطرنشان کرد: در صورت ناآگاهی از روش صحیح دور ریختن دارو، شهروندان می‌توانند از داروسازان مشاوره بگیرند یا با شماره ۱۹۰ تماس برقرار کنند. همچنین در اسپری‌های استنشاقی مانند داروهای آسم و بیماری‌های ریوی، موادی به نام پروپلانت وجود دارد که در صورت سوراخ شدن یا قرار گرفتن در آتش می‌توانند خطرناک باشند. نحوه صحیح دفع این پوکه‌ها باید از طریق سیستم بازیافت زباله پیگیری شود.

 

توجه به تاریخ انقضا و نگهداری داروهامدیر نظارت بر داروی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی تصریح کرد: تاریخ انقضا معمولاً روی جعبه دارو، ورقه بسته‌بندی قرص و کپسول، یا در انتهای تیوب کرم‌ها و پمادها درج می‌شود. شربت‌های تاریخ گذشته به جز آنتی‌بیوتیک‌ها باید در فاضلاب ریخته شوند، در حالی که سوسپانسیون آنتی‌بیوتیک‌ها پس از گذشت ده روز از مصرف، باید در سطل زباله انداخته شوند.

وی افزود: قطره‌های چشمی یک ماه پس از باز شدن درب دیگر استریل نیستند و باید دور ریخته شوند. همچنین آمپول‌ها و سرنگ‌های تاریخ‌گذشته باید در کیسه زباله معدوم شوند. کرم‌ها و فرآورده‌های آرایشی نیز بسته به نوع محصول، تاریخ مصرفی بین ۶ تا ۲۴ ماه پس از باز شدن درب دارند و مصرف آنها پس از این مدت می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند.

 

توصیه پایانیدکتر فخر زارعی در پایان گفت: بهترین روش برای معدوم‌سازی داروها این است که آنها را پیش از انداختن در زباله با موادی مثل تفاله چای آلوده کنیم تا از مصرف اتفاقی جلوگیری شود. داروهای تاریخ‌گذشته یا بدون استفاده نیز نباید به داروخانه بازگردانده شوند زیرا داروخانه‌ها مجاز به پذیرش آنها نیستند. رعایت این اصول ساده می‌تواند سلامت خانواده و جامعه را حفظ کند و مانع از بروز حوادث ناگوار شود.