به گزارش وبدا؛ چهارشنبه 16 مهر 1404 دکتر افشین دلشاد در این جلسه با تشریح اهداف و ضرورت اجرای این پویش‌ها، بر نقش آموزش، فرهنگ‌سازی و بهره‌گیری از ظرفیت رسانه‌ها برای ارتقای شاخص‌های سلامت تأکید کرد.

 

وی با اشاره به تدوین دستورالعمل فرهنگ سلامت گفت: سلامت نیازمند نگاه چندسطحی به پیشگیری است. از پیشگیری زمینه‌ای گرفته تا بازتوانی پس از بیماری و ارتقای سلامت نیازمند مشارکت فرهنگی و اجتماعی است.

 

دکتر دلشاد سطوح مختلف پیشگیری را چنین توضیح داد: در سطح زمینه‌ای باید آموزش بهداشت عمومی و خودمراقبتی را در جامعه گسترش دهیم. در سطح نخست، اقداماتی چون واکسیناسیون و کنترل عوامل خطر بیماری‌ها انجام می‌شود. سطح دوم به درمان‌های اولیه اختصاص دارد و در سطح سوم، بازپروری بیماران و جلوگیری از ناتوانی مورد توجه است و هرچه پیشگیری زمینه‌ای تقویت شود، نتایج سلامت عمومی پایدارتر خواهد بود.

 

معاون بهداشتی دانشگاه با اشاره به اجرای پویش دهان و دندان گفت: درحالی‌که شاخص مرگ‌ومیر مادران و کودکان زیر پنج سال بهبود چشمگیری یافته و بیماری‌هایی نظیر دیفتری و هاری در کشور کنترل شده‌اند، شاخص پوسیدگی دندان (DMFT) روند نزولی داشته است و هدف ما در این پویش کاهش این شاخص و اصلاح عادات نادرست مسواک‌زدن است.

 

وی خاطرنشان کرد: در این طرح با همکاری رسانه‌ها و نظام آموزشی، فرهنگ مسواک‌زدن صحیح و استفاده درست از خمیر دندان آموزش داده می‌شود. انتظار داریم رسانه‌ها فضای عمومی جامعه را برای همراهی در این حرکت ملی فراهم کنند.

 

دکتر دلشاد با تأکید بر اهمیت تشخیص زودهنگام سرطان پستان و آغاز اجرای پویش سرطان پستان در استان گفت: اگر این بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود، زندگی مادران حفظ خواهد شد. زنان بالای ۴۰ سال باید سالی یک بار ماموگرافی انجام دهند و معاینه خود را جدی بگیرند. هر بانویی باید یاد بگیرد که خود را معاینه کند و در صورت مشاهده هر تغییر، سریع به مرکز سلامت مراجعه کند.

 

وی همچنین درباره بحران آینده سلامت کشور هشدار داد و گفت: دو ابرچالش آینده سلامت ایران، پوکی استخوان و آلزایمر هستند. جمعیت کشور در حال پیر شدن است و این دو بیماری می‌توانند بخش بزرگی از بودجه سلامت را مصرف کنند. باید از امروز برای ارتقای ذخایر استخوانی جامعه اقدام کنیم.

 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی افزود: در دوران بارداری، از ذخایر استخوانی مادر استفاده می‌شود، بنابراین لازم است این ذخایر در جوانی غنی شوند. تغذیه نامناسب، کم‌تحرکی و کمبود ویتامین D از عوامل خطر عمده هستند.

 

وی افزود: حدود ۸۰ درصد مردم در معرض این عوامل قرار دارند. توصیه ما به‌ویژه به زنان در دوران یائسگی این است که حداقل یک بار تراکم استخوان خود را اندازه‌گیری کنند.

 

وی اجرای پویش پوکی استخوان را فرصتی برای افزایش آگاهی و دانش مردم درباره اهمیت سلامت استخوان ها دانست و از رسانه ها خواست در اجرای این برنامه های بازوان حوزه سلامت باشند.

 

دکتر دلشاد در بخش دیگری از سخنان خود گفت: شیر و لبنیات مفیدند، اما باید از نوع پاستوریزه و کم‌چرب مصرف شوند. برخلاف تصور عمومی، شیرهای پرچرب اگرچه طعم بهتری دارند، اما به دلیل چربی حیوانی و کلسترول بالا، ریسک بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهند. لبنیات فله‌ای نیز به‌دلیل بار میکروبی بالا و آلودگی‌های احتمالی، خطرناک هستند و می‌توانند سبب افزایش تب مالت شوند.

 

وی تأکید کرد: حتماً لبنیات را از مراکز معتبر تهیه کرده و پیش از مصرف بجوشانید. تب مالت در استان افزایش یافته و باید جدی گرفته شود.

 

دکتر دلشاد با قدردانی از همراهی رسانه‌ها گفت: ما نگاه سنتی به رسانه نداریم. همه ظرفیت‌های اطلاع‌رسانی، فرهنگی و اجتماعی باید برای ترویج فرهنگ سلامت و خودمراقبتی به کار گرفته شود. هماهنگی و انتشار محتوای علمی درست می‌تواند گام مؤثری در حفظ سلامت جامعه باشد.

 

ضرورت فرهنگ‌سازی در سلامت دهان

دکتر مهین یاهوئیان، مدیر گروه سلامت دهان و دندان دانشگاه، نیز در این نشست از وضعیت نگران‌کننده شاخص پوسیدگی دندان در کشور خبر داد و گفت: شاخص پوسیدگی دندان (DMFT) در کشور به مرحله بحران رسیده است. امروز در جامعه ۱۸ ساله‌هایی داریم که دچار بی دندانی شده اند و این زنگ خطری جدی برای سلامت نسل آینده است.

 

وی با تأکید بر اینکه پوسیدگی دندان یک بیماری چندعاملی (مالتی‌فاکتوریال) است، افزود: بهداشت فردی به تنهایی کافی نیست. سلامت دهان نیازمند مشارکت کل جامعه، سرمایه‌گذاری گسترده و همکاری تمام نهادهای فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای است.

 

مدیر گروه سلامت دهان و دندان با اشاره به شاخص جهانی DMFT گفت: این شاخص به‌صورت رسمی در سطح جهانی ثبت می‌شود. کشور دانمارک تقریباً به عدد صفر رسیده، اما در ایران این شاخص بالای دو است. هدف ما رساندن آن به ۱.۴ است و تحقق این هدف بدون کمک رسانه‌ها ممکن نیست.

 

وی تصریح کرد: از امسال سیاست کشور بر این است که برنامه‌های سلامت دهان فقط محدود به مدارس نباشد، بلکه خانواده و جامعه نیز درگیر شوند. تنها راه ماندگار، آموزش و فرهنگ‌سازی از درون خانواده است.

 

دکتریاهوئیان در ادامه به اجرای برنامه مهم «مسواک گروهی» اشاره کرد و گفت: این طرح منطبق بر استانداردهای سازمان جهانی بهداشت (WHO) است و در سال جاری در پایه سوم دبستان اجرا می‌شود. دانش‌آموزان هر هفته دو بار، روزهای دوشنبه و چهارشنبه، به‌صورت گروهی و به روش مسواک خشک آموزش می‌بینند.

 

وی افزود: در این طرح از خمیردندان فاقد مواد کف‌کننده و با فلوراید بالای ۱۰۰۰ پی‌پی‌ام استفاده می‌شود. شاخص پوسیدگی در استان ما نیز بالای عدد دو است و این برنامه با هدف اصلاح روش‌های نادرست مسواک‌زدن طراحی شده است.

 

دکتر یاهوئیان گفت: در سال نخست، ۱۸ هزار دانش‌آموز پایه سوم در استان تحت پوشش قرار می‌گیرند. این طرح پایه‌ای است و هر چهار سال یک‌بار مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.

 

مدیر گروه سلامت دهان و دندان افزود: طرح وارنیش فلوراید نیز امسال برای ۱۳۸ هزار کودک ۶ تا ۱۴ ساله در مدارس استان اجرا می‌شود. این طرح از مهم‌ترین برنامه‌های پیشگیرانه وزارت بهداشت است و اجرای موفق آن نیازمند همکاری آموزش‌وپرورش و رسانه‌هاست.

 

وی ادامه داد: طرح وارنیش فلوراید ممکن است چالش‌هایی داشته باشد، چرا که در فضای مجازی گاه اطلاعات غیرعلمی منتشر می‌شود. بنابراین ضروری است رسانه‌ها در فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی درباره فواید فلوراید همراه ما باشند تا این فرهنگ در جامعه نهادینه شود.

 

دکتر یاهوئیان با اشاره به نتایج علمی اجرای این برنامه‌ها گفت: اجرای درست طرح‌های مسواک گروهی و وارنیش فلوراید می‌تواند تا ۳۷ درصد پوسیدگی دندان‌های شیری و ۴۳ درصد پوسیدگی دندان‌های دائمی را کاهش دهد. این ارقام در صورت استمرار طرح و همراهی خانواده‌ها کاملاً دست‌یافتنی است.

 

وی در پایان از اجرای برنامه فرهنگی ویژه‌ای خبر داد و گفت: در مهرماه جشن آموزشی ویژه‌ای با عنوان جشن دندان شش‌سالگی برگزار می‌شود. در این جشن، آموزش اهمیت دندان دائمی 6 به‌صورت جذاب و کودک‌محور ارائه خواهد شد تا والدین و دانش‌آموزان اهمیت مراقبت از این دندان را بهتر درک کنند.

 

آغاز پویش ملی سرطان پستان از ۹ مهر تا ۹ آبان

روح‌الله یزدانی، مدیر گروه بیماری‌ها در معاونت بهداشتی دانشگاه، از آغاز پویش ملی سرطان پستان از ۹ مهر تا ۹ آبان خبر داد و گفت: سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در میان زنان است و در استان ما نیز در صدر سرطان‌های زنان قرار دارد. در مجموع، این سرطان بالاترین رقم بروز را در بین تمام سرطان‌ها به خود اختصاص داده است.

 

وی با استناد به گزارش بهداشت جهانی در سال ۲۰۲۲ اظهار کرد: در سطح جهان بیش از دو میلیون و ۳۰۰ هزار زن به سرطان پستان مبتلا شده‌اند. در ایران نیز بروز این بیماری ۳۳ مورد در هر ۱۰۰ هزار زن گزارش شده که رقم بالایی است.

 

یزدانی با اشاره به دستاوردهای برنامه غربالگری افزود:در سال گذشته ۱۷ هزار زن تحت غربالگری قرار گرفتند که از میان آنان ۴ مورد بدخیم و ۲ مورد پیش‌بدخیم شناسایی شد. این آمار نشان‌دهنده اهمیت تداوم غربالگری و نقش کلیدی تشخیص زودهنگام در نجات جان زنان است.

 

وی با بیان اینکه سرطان پستان اگر زود شناسایی شود، به‌راحتی قابل درمان است اقدامات پویش را برشمرد و گفت: افزایش پوشش غربالگری زنان، آموزش و اطلاع‌رسانی گسترده، ارائه خدمات غربالگری در مراکز بهداشت شهری و روستایی و گسترش برنامه‌های آموزشی و خدماتی از این اقدامات است.

 

مدیر گروه بیماری‌ها از اجرای آموزش‌های تخصصی برای کارشناسان سلامت جهت تشخیص زودهنگام خبر داد و گفت: برنامه‌های آموزشی در ادارات دوست‌دار سلامت نیز اجرا می شود. و پیشنهاد شده است، کارکنان این ادارات در شیفت صبح از پاس سلامت استفاده کنند تا از خدمات غربالگری بهره‌مند شوند.

 

یزدانی در بخش دیگری از سخنانش بر نقش رسانه‌ها در ترویج فرهنگ مراجعه به‌موقع تأکید کرد و گفت: از رسانه‌ها انتظار داریم پیام‌های آگاهی‌بخش را به زبان ساده برای مردم منتشر کنند، گزارش‌های ویژه تولید کنند و با افزایش حساسیت اجتماعی، خانواده‌ها را به انجام غربالگری تشویق نمایند. باید ترس از مراجعه را کاهش دهیم تا زنان در مراحل اولیه بیماری شناسایی و درمان شوند.

 

وی در ادامه از اجرای پویش ملی پیشگیری از پوکی استخوان از ۲۶ مهر تا ۲ آبان خبر داد و گفت:  بر اساس مطالعه آیموس ( استان از جمله خراسان شمالی) ،۸۰ درصد افراد بالای ۵۰ سال در خطر پوکی استخوان و پیش پوکی استخوان هستند و بسیاری از آنان از بیماری خود بی‌اطلاع‌اند.

 

وی با اشاره به نتایج بررسی‌ها افزود: حدود ۸۸.۴ درصد مبتلایان از وضعیت خود آگاه نیستند. یعنی ما با بیماری خاموشی مواجهیم که در صورت بی‌توجهی، می‌تواند منجر به شکستگی استخوان، ناتوانی و مرگ زودرس شود.

 

یزدانی گفت: در کشور ما بین ۳۰ تا ۴۵ درصد زنان بالای ۵۰ سال و حدود ۲۰ درصد مردان در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند. این آمار نشان می‌دهد که پوکی استخوان یکی از چالش‌های اصلی سلامت در آینده خواهد بود.

 

مدیر گروه بیماری‌ها با تشریح اهداف پویش اظهار کرد: هدف ما شناسایی زودهنگام افراد در معرض خطر، آموزش تغذیه صحیح، اصلاح سبک زندگی، و تشویق مردم به انجام تست تراکم استخوان است. رسانه‌ها می‌توانند در افزایش آگاهی عمومی و ترویج رفتارهای پیشگیرانه نقشی بی‌بدیل ایفا کنند.

 

وی تأکید کرد: این پویش فرصتی است تا با همکاری دستگاه‌های اجرایی، رسانه‌ها و مردم، مسیر ارتقای سلامت استخوانی جامعه را هموار کنیم.