به گزارش وبدا، دوشنبه 26 آبان ماه 1404، دکتر افشین دلشاد معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در همایش مردمی «آشنایی با بیماری دیابت» با اشاره به افزایش شیوع این بیماری گفت: تحرک افراد نسبت به گذشته کاهش یافته و سبک زندگی به‌ویژه در شهرها تغییر کرده است. حتی در بسیاری از روستاها نیز الگوی زندگی ماشینی شده و کم‌تحرکی به یک عادت تبدیل شده است.

 

وی با بیان اینکه دیابت در سراسر جهان رو به افزایش است، افزود: جمعیت دنیا در حال سالمند شدن است و همین موضوع، بار بیماری دیابت را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد. دیابت یک بیماری خاموش است و اغلب بیماران زمانی مراجعه می‌کنند که با یکی از عوارض آن مواجه شده‌اند و بیماری در مرحله پیشرفته قرار دارد.

 

دکتر دلشاد با اشاره به وضعیت استان گفت: در خراسان شمالی تاکنون تنها ۵۰ درصد بیماران دیابتی شناسایی شده‌اند و نیمی دیگر از بیماران بدون آگاهی از بیماری خود زندگی می‌کنند و معمولاً زمانی مراجعه می‌کنند که کار از کار گذشته است.

 

وی اظهار کرد: فردی که قند خون ناشتا بین ۱۰۹ تا ۱۲۰ داشته باشد، در مرحله پیش‌دیابت قرار دارد و از نظر ما حدود ۵۰ درصد توانایی تولید انسولین را از دست داده است.

 

دکتر دلشاد با تأکید بر اهمیت آزمایش‌های دوره‌ای گفت: هر فرد بالای ۳۰ سال باید حداقل یک بار آزمایش قند و چربی انجام دهد تا از وضعیت سلامت خود آگاه شود. اگر قند خون ناشتا بالای ۱۲۰ باشد، فرد مشکوک به دیابت است و در صورت تأیید تشخیص، باید هر سه ماه یک‌بار تحت نظر پزشک آزمایش قند انجام دهد. همچنین مراقبان سلامت باید ماهانه وضعیت بیماران را بررسی کنند.

 

وی تأکید کرد: درمان دارویی آخرین بخش کنترل دیابت است. بیمار، چه نوع یک باشد چه نوع دو، باید اصول تغذیه صحیح و فعالیت بدنی مناسب با سن و شرایط بیماری را رعایت کند. درجاتی از تحرک بدنی و رژیم غذایی در همه مبتلایان ضروری است.

 

وی با اشاره به اینکه دیابت قابل درمان نیست اما قابل کنترل است، افزود: چاقی، بی‌تحرکی و چاقی شکمی از مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به دیابت هستند. فرد دیابتی می‌تواند زندگی طبیعی داشته باشد به شرط آن‌که قند خون خود را به‌طور منظم کنترل کند و از عواملی که وضعیت او را بدتر می‌کند، پرهیز کند.

 

دکتر دلشاد هشدار داد: در صورت عدم کنترل مناسب، عوارض چشمی معمولاً طی ۱۰ سال و مشکلات کلیوی در حدود ۵ سال بروز می‌کند. همچنین دیابت یکی از ریسک‌فاکتورهای اصلی بیماری‌های قلبی و عروقی است. بنابراین کنترل دقیق قند خون برای پیشگیری از این عوارض ضروری است.

 

دکتر صادق بیرجندی، دکترای تربیت‌بدنی و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد، نیز در این همایش با موضوع «ورزش، فعالیت بدنی و کنترل قند خون» به اهمیت نقش تحرک در پیشگیری و مدیریت بیماری دیابت اشاره کرد.

 

وی با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد بیماری‌ها با ورزش قابل پیشگیری و حتی درمان هستند، افزود: فعالیت بدنی منظم به دلیل نیاز به انرژی، قند موردنیاز را از خون دریافت می‌کند و همین امر به کاهش قند خون کمک شایانی می‌کند. علاوه بر این، ورزش سبب کاهش وزن، کنترل بهتر بیماری و بهبود وضعیت عمومی بدن می‌شود.

 

دکتر بیرجندی تأکید کرد: ورزش منجر به کاهش فشار خون، کاهش چربی خون، افزایش روحیه، خواب بهتر و کاهش استرس و اضطراب می‌شود.

 

وی با اشاره به نتایج تحقیقات جهانی اظهار داشت: مطالعات نشان می‌دهد ورزش می‌تواند بین ۰.۵ تا ۷ درصد سطح A1C را کاهش دهد که میزان قابل‌توجهی در کنترل روند بیماری دیابت است.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد درباره نوع ورزش‌های مناسب برای بیماران دیابتی گفت: باید ترکیبی از فعالیت‌های هوازی، تمرینات مقاومتی و حرکات انعطاف‌پذیری انجام شود.

 

وی در ادامه، برنامه ورزشی پیشنهادی شامل انواع فعالیت‌های مناسب برای افراد مبتلا را ارائه کرد.

 

دکتر فاریا جعفرزاده، متخصص بیماری‌های داخلی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی نیز در این همایش با اشاره به روند افزایشی شیوع دیابت در کشور گفت: در کشور ما از هر ۷ تا ۸ نفر، یک نفر در معرض ابتلا به دیابت قرار دارد. اما با ورزش، سبک زندگی صحیح و تغذیه سالم می‌توان از بروز پیش‌دیابت و تبدیل آن به دیابت جلوگیری کرد.

 

وی با بیان اینکه دیابت قابل کنترل است و نباید از آن ترسید، افزود: وقتی فرد به دیابت مبتلا می‌شود، این بیماری در واقع یک هشدار است که سبک زندگی او اشتباه بوده است. ابتلا به دیابت یعنی ۵۰ درصد زمینه ژنتیکی و ۵۰ درصد سبک زندگی نادرست نقش داشته‌اند.

 

دکتر جعفرزاده چند نکته مهم را برای کنترل بیماری یادآور شد و گفت: اصلاح تغذیه اساس کنترل دیابت است. بشقاب دیابتی باید به‌گونه‌ای باشد که نیمی از آن را سبزیجات و سالاد تشکیل دهد.

 

وی همچنین بر ضرورت پرهیز از استفاده از شیرین‌کننده‌های صنعتی و کاهش مصرف مواد قندی تأکید کرد و افزود که این مواد می‌توانند باعث افزایش شدید قند خون شوند.

 

وی با اشاره به اهمیت ورزش اظهار داشت: چه دیابت داشته باشیم و چه نداشته باشیم، ورزش منظم ضروری است. فعالیت‌های هوازی و غیرهوازی هر دو اهمیت دارند و تقویت عضلات به کاهش قند خون کمک می‌کند.

 

این متخصص داخلی همچنین درباره کنترل فشار و چربی خون در بیماران دیابتی گفت: فشار خون این بیماران باید زیر ۱۳۰ روی ۸۰ باشد. زیرا فشار خون بالا در کنار قند بالا بسیار آسیب‌زننده است.

 

وی مصرف دخانیات را از خطرناک‌ترین عوامل برای بیماران دیابتی دانست و گفت: سیگار برای قلب و مغز بسیار مضرتر از ترکیب قند بالا با فشار خون یا چربی خون است.

 

دکتر جعفرزاده با اشاره به پیشرفت‌های دارویی در حوزه دیابت گفت: داروهای جدید علاوه بر کنترل قند خون، می‌توانند آسیب‌های دیابت بر قلب، مغز و کلیه را نیز کاهش دهند.

 

وی تأکید کرد که بیشترین آسیب دیابت به کلیه، قلب، چشم و پا وارد می‌شود و افزود: بیماران دیابتی باید سالی یک‌بار به چشم‌پزشک مراجعه کنند و آزمایش‌ عملکرد کلیه انجام دهند تا از بروز عوارض جلوگیری شود.

 

در ادامه دکتر شیما عبداللهی، متخصص تغذیه و رژیم درمانگر و عضو هیئت علمی دانشگاه، در این همایش با اشاره به نقش تغذیه در کنترل و پیشگیری از عوارض دیابت گفت: بیشترین مشکلات ناشی از دیابت، عوارض قلبی و عروقی است و تغذیه باید به گونه‌ای باشد که اثر این عوارض را کاهش دهد. یکی از مهم‌ترین علل مرگ‌ومیر در بیماران دیابتی همین مشکلات قلبی است.

 

وی با تأکید بر اینکه درمان چربی خون باید در درجه اول با اصلاح رژیم غذایی انجام شود، افزود: اگر رژیم غذایی رعایت نشود، داروها نیز تأثیر کافی نخواهند داشت.

 

وی همچنین بر ضرورت کاهش مصرف نمک تأکید کرد و گفت: نمک و غذاهای پرنمک می‌توانند به کلیه‌ها آسیب بزنند و در بیماران دیابتی این آسیب شدت بیشتری دارد.

 

دکتر عبداللهی در ادامه به نشانه‌های بروز عوارض دیابت اشاره کرد و سپس اصول و اهداف تغذیه‌درمانی را برای مدیریت این بیماری تشریح کرد. وی اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت درمان تغذیه‌ای را توضیح داد و توصیه‌های کاربردی خود را برای بیماران بیان کرد.

 

وی توصیه کرد: غذا در فواصل منظم و در ساعات مشخص مصرف شود. هیچ‌یک از وعده‌های غذایی حذف نشود. روزانه دست‌کم نیم‌ساعت ورزش سبک یا پیاده‌روی در هوای سالم انجام گیرد. از تنش، عصبانیت و نگرانی دوری شود. و در صورت کاهش قند خون، از شربت قند یا آب‌میوه طبیعی مانند آب پرتقال استفاده شود.

 

این متخصص تغذیه تأکید کرد: تغذیه صحیح در کنار فعالیت بدنی و مدیریت استرس، ستون‌های اصلی کنترل دیابت هستند و می‌توانند از بسیاری از عوارض جدی این بیماری جلوگیری کنند.