پيدايش روابط عمومي نوين درجهان

 اصطلاح روابـط عمومي به مفهوم كنوني نخستين بـار در سال۱۸۹۷ در سالنامه يـك مؤسسه راه آهن آمريكا مطرح شد و فعاليت آن بـه شكل كنوني اززماني آغاز شد كه مؤسسه هاي اقتصادي ودولتها افكارعمومي رادرسرنوشـت خود مؤثردانسته ودريافتند كه فقط ازطريق روابط عمومي است كه مي توان اذهان عمومي را مجذوب كرده و به فعاليت خود رونق بخشند. در سال ۱۹۶۴ ميلادي فاينانشنال تايمز از(روابـط عمومي) به عنوان صنعتي بـزرگ نام بـرد .

 هم اكنون روابط عمومي بويژه دررشتـه هايي مانندعلوم اجتماعي و مديريـت مقام والايي كسب نموده وبـه عنوان يكي از شعب تخصصي علوم اجتماعي در دانشگاهها تدريس مي شود. هرچند روابط عمومي پيشينه اي به اندازه كل تاريخ دارد اما ابزارهايي كه در اين جهت مورد استفاده قرارگرفته شاهد تغيير وتحولاتي عميق بوده است .بخصوص بعد از جنگ جهاني اول تـوجه خاصي به روابط عمومي علمي شد ودر سالهاي بـعد از جنگ دوم جهاني به اين اهميت افزوده شد .

 آغاز روابـط عمومي بـه شكل سيستماتيك در سالهاي ۱۹۰۰ به بعد شكل گرفت . مرحله اول از ۱۹۰۰ تا ۱۹۱۴ ميلادي بود ودراين سالها از يـك سو فساد ماموران مقامات دولتـي آمريكا موجب شد كه جامعه درصدد رسوايي آنها بر آيد و از سوي ديـگر سازمانها ومؤسسات تلاش مي كردند با انتشار مطـالبي در روزنامه ها اعمال واقدامات خود را در نـظرمردم بـا آب و تاب بيشتـري منعكس نمايند .

 مرحله دوم به سالهاي ۱۹۱۸-۱۹۱۴ ميلادي بر مي گردد ، دراين سالها دولت آمريكا درگير مسائل جنگ جهاني اول بـود وسعي مي كرد تا مقاصدجنـگي وخواستهاي خودراتوسط روابـط عمومي مرتبط با مردم قراردهد .

 مرحـله سوم دوره تـكامل روابـط عمومي در آمريكا بـه شـمارمي رود و بـه سالـهاي ۱۹۲۹ – ۱۹۱۸ برمي گردد . در ايـن سالها مؤسسات صنعتي بـراي معرفي خود بـه انتشار مطالب وسيـع ، گسـترده و دامنه داري دست زدندزيرا براي آنها در جنگ اول به اثبات رسيده بود كه ارائه مطالب درباره موضوعي خاص درصورتي كه از روي واقع بيني و بصيرت باشد افكار عمومي را تغيير داده و درجهت مثبت يا منفي سوق مي دهد .

 ( ليوي لي )خبرنگار اقتصاد مطبوعات آمريكا نخستين كسي بـود كه دفتر روابط عمومـي را به شيوه نوين امروزي درشهر نيويورك درسال ۱۹۰۶ تاسيس كرد وازهمين روبـه پـدر روابط عمومي درسراسرجهان معروف است واصول تكنيكي راكه امروزه كارشناسان روابط عمومي بـه كار مي بـرند ابداع نمود واعتماد داشت تبليغ و انتشار مطالب درباره شخص يـا سازماني در صورتي كـه با عمل صحيح تاييد و پشتيباني نشود بي فايده خواهد بود .

 درسال ۱۹۵۵ به منظور برقراري ارتباط بين دست اندركاران وعلاقمندان روابـط عمومي درسطح جهان وبـاهدف توسعه و پيشرفت ايـن رشته و ايجاد نهادهاي بين المللي وتخصصي براي هماهنگي تـلاش ها وتبادل تجارب بين همه كارگزاران روابط عمومي درسطح جهاني واز ميـان برداشتن مشكلات و موانع آن وتلاش براي افزايش اهميت ، ضرورت وجايگاه روابط عمومي در تحقق اهداف مديران وسازمان ها،انجمن تخصصي به نام ( انجمن جهاني روابط عمومي ) بوجود آمد.

 اين سازمان جهاني تاكنون بـه عنوان فراگيرترين واثرگذارتريـن سازمان حرفه اي وتخصصي روابط عمـومي درسطح جـهان شناخته مي شود و بـا فعاليت ها و اقدامات گوناگون درتوسـعه وتكامل ايـن رشته بسيار مؤثر بوده است .

 تلاش هاي اين سـازمان جهاني در طول ۴۶ سال عمر خود باعث شده است فعاليت هاي روابط عمومي از سوي مديـران به عنوان اقدامات مديريتـي حساس ، پراهميت و ضروري شناخته شده و عملـكردها درسطح كارشناسانه ترين ، مطلوب تر و نوآورانه تري انـجام گيرد.وافق هاي تازه تري پيش روي آن به نسبت ساير عرصه هاي مديريت گشوده شود.

 كنـگره جهاني روابط عمومي هرسه سال يـك بار در يكي از كشورهاي جهان از سوي انجـمن جهانـي روابط عمومي، انجمن هاي قاره اي، ملي و مؤسسات روابط عمومي با شركت صدها كارشناس ، استاد و پژوهشگر روابط عمومي تشكيل مي شود.

 در اين كنگره روندها وچشم اندازهاي آينده روابط عمومي ومسائل و مشكلات جهاني، قاره اي و ملي آن مورد تـوجه و تجزيه و تحليل قرار مـي گيرد و سمت و سو وافق هاي حركت روابط عمومي توصيه و ترسيم مي شود.

 در حقيقت اقدامات اين كنـگره و مسابقه دوسالانه جهاني روابط عمومي مكمل يكديگر مي باشند و ازتلاشهاي توسعه بخشي روابط عمومي است‌كه ازسوي انجمن جهاني روابط عمومي دركنار ساير فعاليت هاي اين انجمن صورت مي‌گيرد .

 شيوه نـوين روابط عمومي در ايـران با ملي شدن صنعت نفت هـمزمان است ، سپـس وزارتخــانه ها و سازمانـهاي زيادي به منظور نشر اخـبار و ارائه عملـكرد انجـام شده و ارتباط مردمـي و تسلط برافكار عمومي و ايجاد ارتباط با رسانه هاي همگاني نياز خود را در اين زمينه احساس كرده و روابط عمومي را به شكل نخستين آن آغاز كردند.

 نخستين روابط عمومي در ايران به طور رسـمي در مرداد ماه سال ۱۳۳۲ شمسي در شركت سابق نفت ايران آغاز به كار كرد واولين گردانندگان آن دكتر نطقي استاد علوم ارتباطات و شاعر ونويسنده معاصر مرحوم ابوالقاسم حالت بودند كه بعدا استاد ابوالفضل مرعشي نيز به اين جمع پيوست .

 در بسياري از سازمانها و ادارات تا سال ۱۳۴۵ اداراتي به نام تبليغات و انتشارات و يا انتشارات و اطلاعات فعاليت مي كردند كه از اين تاريخ به بعد نام اين ادارات به روابط عمومي تغييركرد.در سـال ۱۳۴۵ مسئولان شركت ملي نفـت ايران ، موسسه مطبـوعاتي كيـهان ، دانشگاه تهران و وزارت اطلاعات و جهانگردي وقت به فكر تاسيـس يك مركز آموزش عالي براي رشته روابط عمومي افتادند .

 اين مركز يك سال بعد افتتاح شد و بيش از صد نفر دانشجو از ميان فارغ التحصيلان دوره دبيـرستان را جهت تحصيل در دوره ليسانس روابط عمومي پذيرفت اين مركز درآغاز نام مؤسسه عالي مطبوعات و روابط عمومي را براي خود برگزيد .

 آشنايي با پايه گذار روابط عمومي علمي در ايران

 دكتر حميد نطقي ، در ۱۱ شهريور ۱۲۹۹ هجري شمسي در تبريز متولد شد . و در اين شهر تحصيلات ابتدايي خود را آغاز كرد و سپس با خانواده خويش به شهر آستارا مهاجرت نمود و در مدرسه ، حكيم نظامي ، اين شهر به ادامه تحصيل پرداخت . دكتر (نطقي) سپس به تهران آمد و در دانشكده حقوق دانشگاه تهران به تحصيل مشغول شد ودر سال ۱۳۲۱ با درجه ليسانس از اين دانشكده فارغ التحصيل و تحصيلات خود را در رشته حقوق قضايي و در مقطع دكتر ا در دانشگاه استانبول آغازكرد . دكتر (نطفي) در سال ۱۳۲۷ به ايران بازگشت ودر سال ۱۳۳۰ به مديريت روابط عمومي شركت نفت منصوب شد و ازآن زمان به بعد فعاليت هاي خود را در زمينه روابط عمومي آغازكرد . پس از تاسيس ( موسسه عالي روز نامه نگاري و روابط عمومي ) در سال ۱۳۴۶ از دكتر (نطقي) جهت مديريت گروه روابط عمومي و تدريس دروس تخصصي اين رشته دعوت به عمل آمد . در نتيجه وي از شركت ملي نفت ايران جدا و كار خود را به طور تمام وقت در اين مؤسسه آغاز كرد .

 دكتر (نطقي) در سال ۱۳۵۱ جهت بررسي نحوه آموزش رشته روابط عمومي در دانشكده هاي آمريكا و تهيه و تـدوين يك برنامه جامـع آمـوزشي اين رشته ، سفري بـه اين كـشور نمود و پس از اين سـفر تحقيقاتي برنامه پيشنهادي خود را به شـوراي عالي دانشكده علـوم ارتباطات اجـتماعي تقديم نمود كه مورد تاييد و تصويب مسئولين قرار گرفت . دكترنطقي تا سال ۱۳۵۷ مصادف با انقلاب اسلامي در سمت خود به عنوان رئيس اداره روابط عمومي باقي بود . وي در سال ۱۳۵۰ كتاب ، مديريت و روابط عمومي ، را تاليف نمود . دكترنطقي ، پس از پيروزي انقلاب اسلامي ، با توجه به حذف رشته روابط عمومي از نظام آموزش كشور ، همچنان به فعاليتهاي آموزشي ، پژوهشي و مشاوره اي خود در دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه علامه طباطبايي كه نام جديد همان مؤسسه عالي روز نامه نگاري و روابط عمومي بود، ادامه داد. درپي تلاش هاي ايشان و آقاي دكتر ، كاظم معتمدنژاد ، مجددا در سال ۱۳۶۶ رشته روابط عمومي به عنوان يك رشته در مقطع كارشناسي مورد تصويب شوراي عالي برنامه ريزي وزارت فرهنگ و آموزش عالي قرار گرفت . در سال ۱۳۷۷ از دكتر نطقي در مراسمي كه توسط انجمن روابط عمومي ايران برگزار شد قدرداني بعمل آمد ودرسال ۱۳۷۸ با تربيت هزاران شاگرد ، كه هركدام امروزه خود استاد در اين رشته مي باشند جهان را ترك و به ملكوت اعلا پيوست.