دکتر روح‌اله امانی متخصص جراحی عروقی در گفت‌وگو با خبرنگار وبدا، نکاتی را درباره نارسایی‌های کلیوی و فیستول‌های دیالیز مطرح کرد و گفت: بیماران دیالیزی ممکن است برخی به شکل حاد دچار مشکل شوند که این بیماران بسته به شرایط‌شان توسط همکاران فوق تخصص کلیه شناخته می‌شوند و به‌صورت اورژانسی کاتتر موقت برایشان گذاشته می‌شود تا دیالیز انجام شود.

 

وی افزود: گروهی از بیماران نیز به‌صورت مزمن دچار بیماری‌های کلیوی می‌شوند که در اثر فشار خون بالا، دیابت، مصرف برخی داروها یا وجود سنگ‌های کلیه در نهایت به دیالیز نیاز پیدا می‌کنند.

 

او با بیان اینکه برای دیالیز روش‌های مختلفی از جمله دیالیز صفاقی و همودیالیز وجود دارد، اظهار کرد: پیش از این، دیالیز در استان انجام می‌شد اما مسیر ایجاد فیستول یا کاتتر برای بیماران در استان فراهم نبود. زیرا فرد متخصص برای انجام این عمل‌ها وجود نداشت، اما از این پس این خدمات در استان قابل انجام است.

 

دکتر امانی ادامه داد: بیماران دیالیزی که نیاز به کاتترای دائمی یا فیستول دارند، پیش‌تر مجبور به مراجعه به استان‌های همجوار بودند و علاوه بر تحمل هزینه‌های سنگین، مدت‌زمان زیادی در نوبت عمل می‌ماندند، اما اکنون با فراهم شدن امکان انجام این عمل‌ها در استان، زمان انتظار نیز کاهش یافته است.

 

این جراح عروق گفت: فیستول یا شنت مسیری در بدن بیمار ایجاد می‌کند تا از آن طریق خون گرفته شده، وارد دستگاه دیالیز شود و پس از تصفیه دوباره به بدن بازگردد.

 

وی درباره اندام‌های مناسب برای ایجاد فیستول توضیح داد: جانمایی مناسب فیستول بر عهده جراح عروق است و این بیماران باید به‌صورت دوره‌ای ویزیت شوند تا نوع فیستول توسط پزشک مشخص شود. در دیالیزهای صفاقی، همکاران فوق تخصص کلیه بیماران را معاینه و در صورت نیاز به ما معرفی می‌کنند، اما در همودیالیز، ترجیح ما استفاده از رگ‌های طبیعی دست بیمار است و از پایین‌ترین اندام شروع می‌کنیم، چراکه در گذر زمان وریدها آسیب‌پذیر می‌شوند.

 

او با اشاره به تفاوت فیستول طبیعی و مصنوعی گفت: ترجیح ما استفاده از عروق طبیعی بیمار است، اما در صورتی که شرایط مناسب نباشد، از رگ مصنوعی استفاده می‌کنیم. بیمارانی که قدرت تصفیه خون آن‌ها (GFR) به عدد ۲۵ یا کمتر برسد باید به جراح عروق ارجاع داده شوند تا برای آن‌ها فیستول یا رگ مصنوعی گذاشته شود. مدت زمان آمادگی رگ مصنوعی حدود دو هفته و برای فیستول‌های طبیعی حدود شش هفته است.

 

وی با تأکید بر مراقبت از اندامی که فیستول در آن قرار دارد گفت: توصیه ما این است که در دست دارای فیستول یا رگ مصنوعی از تزریق، گرفتن نمونه خون، اندازه‌گیری فشار خون و حتی بلند کردن اجسام سنگین خودداری شود. این بیماران باید تا پایان عمر مراقبت‌های ویژه‌ای را رعایت کنند.

 

دکتر امانی درباره عوارض احتمالی عمل فیستول توضیح داد: عوارض اولیه ممکن است به‌صورت خونریزی یا از کار افتادن فیستول (ترومبوز) باشد که نیاز به ویزیت دوره‌ای دارد. در بلندمدت نیز احتمال بسته شدن یا عفونت کاتترها وجود دارد که باید به‌صورت مستمر توسط پزشک بررسی شود.

 

او افزود: فیستول‌ها در برخی بیماران بین ۱۰ تا ۱۵ سال کار می‌کنند، اما در نهایت ممکن است دچار تنگی یا ترومبوز شوند. علائمی مانند ورم دست، خونریزی طولانی پس از پایان دیالیز یا از بین رفتن حس ویژ ویژ (تریل) از نشانه‌های اختلال در فیستول است که در این موارد می‌توان با روش بالن‌زنی عمر فیستول را افزایش داد.

 

وی درباره علائم بسته بودن فیستول گفت: اگر با قرار دادن دست روی محل فیستول حس تریل یا ویژ ویژ احساس نشود، لازم است بررسی و معاینه فوری انجام شود.

 

دکتر امانی در پاسخ به این سؤال که جراح عروق چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند، گفت: جراحی عروق تمام عروق بدن به جز قلب و مغز را شامل می‌شود. در حال حاضر خدمات جراحی عروق در بیمارستان‌های امام علی(ع) و امام حسن(ع) بجنورد در حوزه‌های مختلف از جمله بیماران ترومایی، واریس و بیماران دیالیزی ارائه می‌شود.

 

وی درباره درمان‌های غیرعلمی و استفاده از کرم‌ها برای واریس تأکید کرد: استفاده از کرم‌ها برای رفع واریس‌ها صحت ندارد و باید درمان‌ها بر پایه علمی و پزشکی انجام شود.

 

این متخصص با اشاره به کمبود تجهیزات جراحی عروق در استان گفت: خوشبختانه نزدیکی ما به مراکز تخصصی مشهد باعث شده بتوانیم از طریق ارتباطات علمی و وبیناری با اساتید این حوزه در ارتباط باشیم، اما همچنان کمبودهایی از جمله نداشتن رگ مصنوعی و نبود امکان آنژیوگرافی اندام‌ها وجود دارد.

 

وی افزود: رشته جراحی عروق رشته‌ای جدید در دنیا و به‌ویژه در استان ما است که به‌شدت وابسته به تجهیزات است و کیفیت خدمات مستقیماً به کیفیت تجهیزات بستگی دارد.

 

دکتر روح‌اله امانی خاطرنشان کرد: از مهرماه امسال امکان انجام جراحی‌های عروق با حضور متخصص جراحی عروق در دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی برقرار شده و تاکنون دو عمل موفقیت‌آمیز برای نخستین بار در استان انجام شده است.