مهم‌ترین نشانه‌های وابستگی کودک به فضای مجازی

 وی در گفت و گو با وبدا، با اشاره به مهم ترین نشانه های وابستگی کودک به فضای مجازی افزود: کاهش علاقه به فعالیت‌های واقعی مانند بازی با همسالان، درس خواندن یا ورزش. تحریک‌پذیری، پرخاشگری یا اضطراب هنگام قطع دسترسی به اینترنت یا گوشی. از بین رفتن تمرکز و افت تحصیلی. تغییر الگوی خواب (بیداری تا نیمه شب برای استفاده از تلفن یا بازی آنلاین). دروغ‌گویی یا پنهان‌کاری درباره مدت زمان استفاده از فضای مجازی.بی‌توجهی به روابط خانوادگی و گوشه‌گیری اجتماعی و وابستگی هیجانی به دستگاه دیجیتال، به گونه‌ای که نبود آن موجب بی‌قراری یا احساس خلأ می‌شود. از علائم این وابستگی است.

 

ریشه‌یابی اعتیاد به فضای مجازی

وی با بیان اینکه بررسی‌های روان‌پزشکی نشان می‌دهد که اعتیاد به فضای مجازی معمولاً پیامد یک نیاز روانی برآورده‌نشده است. عنوان کرد: برخی از ریشه‌های اصلی این وابستگی مربوط به احساس تنهایی و کمبود روابط عاطفی واقعی در خانواده یا میان همسالان. پاداش‌های فوری و جذابیت‌های بصری بازی‌ها و شبکه‌های اجتماعی. الگوهای نادرست والدین در استفاده افراطی از تلفن همراه و فشار تحصیلی یا اضطراب اجتماعی که کودک برای فرار از آن به فضای مجازی پناه می‌برد.

 

نقش کلیدی والدین در پیشگیری

دکتر حسینی با بیان اینکه والدین اولین و مؤثرترین عامل در پیشگیری از اعتیاد دیجیتال هستند. خاطرنشان کرد: والدین می توانند رابطه عاطفی گرم و امن با کودک، ایجاد و با گفت‌وگوهای روزانه درباره احساسات و تجربیات او صحبت کنند.

 

وی با اشاره به الگوسازی درست ادامه داد: والدینی که خود استفاده متعادل از فضای مجازی دارند، مؤثرترین آموزش‌دهندگان‌اند به کودکان هستند بنابراین والدین باید به الگوسازی خود توجه کنند.

 

وی با تاکید براینکه برای مدیریت استفاده از فضای مجازی باید قوانین خانوادگی درباره ساعات و نوع استفاده از اینترنت (مثلاً منع گوشی در زمان غذا یا قبل از خواب) تعیین شود، خاطرنشان کرد: کودکان را به فعالیت‌های جایگزین واقعی مثل ورزش، هنر، مطالعه و بازی‌های گروهی تشویق کنید. و با آموزش تشخیص محتوای آسیب زا سواد رسانه ای کودک خود را افزایش دهید.

 

این روانپزشک و عضو هیئت علمی گفت: نظارت غیرمستقیم و محترمانه داشته باشید و با کودک خودتان گفت و گو کنید این کار به مدیریت استفاده کودک از فضای مجازی کمک می کند.

 

راهکارهای درمانی در صورت وابستگی

وی به راه کارهای درمانی هم اشاره و بیان کرد: در صورتی که علائم اعتیاد به فضای مجازی آشکار شده باشد، مراجعه به روان‌پزشک یا روان‌شناس کودک و نوجوان برای ارزیابی دقیق ضروری است.

 

وی با بیان اینکه درمان شناختی – رفتاری (CBT) در اصلاح الگوهای فکری و رفتاری مؤثر است، اضافه کرد: برای کاهش زمان استفاده به جای قطع ناگهانی باید برنامه ریزی و تعاملات خانوادگی و اجتماعی واقعی باید بیشتر شود. در موارد شدیدتر درمان دارویی برای کنترل اضطراب، افسردگی یا اختلال تمرکز ممکن است لازم شود.

 

دکتر حسینی یادآوری کرد: اعتیاد به فضای مجازی فقط مشکل تکنولوژی نیست، بلکه نشانه‌ای از یک ناترازی در روابط انسانی و هیجانی کودک است. پیشگیری از این آسیب با حضور فعال، صمیمی و آگاهانه والدین ممکن می‌شود. فضای مجازی اگر درست مدیریت شود، ابزار رشد و آموزش است. اما اگر جایگزین زندگی واقعی شود، به تهدیدی برای سلامت روان کودک تبدیل خواهد شد.