به گزارش وبدا، دکتر فاطمه عروجعلیان با اشاره به فعالیت‌های دانشگاه در حوزه‌های فناورانه، اظهارکرد: در دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، رشته نانوفناوری راه‌اندازی شده و از سال ۱۳۹۹ مقطع کارشناسی ارشد این رشته فعال است. نکته قابل توجه این است که اکثر پایان‌نامه‌های دانشجویان این رشته در حوزه تلفیق نانوفناوری و گیاهان دارویی بوده که ظرفیت بزرگی برای دانشگاه و استان محسوب می‌شود.

 

وی همچنین از تولیدات فناورانه دانشگاه در حوزه آرایشی و بهداشتی خبر داد و گفت: در خود دانشگاه، محصولاتی در حوزه آرایشی و بهداشتی تولید شده که اکنون در مسیر اخذ مجوزهای لازم قرار دارند. همچنین مکمل‌های غذایی شامل فرآورده‌های ضد دیابت، داروهای لاغری و تقویت‌کننده سیستم ایمنی از جمله محصولات تولید شده‌اند که برای دریافت مجوز در حال پیگیری هستند. حتی پروژه جایگزینی ایمن برای قرص برنج نیز از جمله محورهایی است که با نگاه ملی و ویژه دنبال می‌شود.

 

تأکید بر نقش ستاد و ساختار ملی حمایت از گیاهان دارویی

 وی در تشریح سازوکار ملی این فعالیت‌ها افزود: معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان زیر نظر ریاست‌جمهوری سال‌هاست که فعال است و ستادهای متعددی دارد. یکی از مهم‌ترین آن‌ها ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی است که در زمینه‌های علمی، پژوهشی، فناورانه و اقتصادی فعالیت‌های گسترده‌ای دارد. این ستاد از سال‌های گذشته کار خود را آغاز کرده و امسال به صورت استانی و متمرکز، فعالیت‌ها را گسترش داده است.

 

 استان خراسان شمالی، یکی از قطب‌های تنوع گیاهی کشور

 دکتر عروجعلیان با اشاره به ظرفیت‌های طبیعی استان گفت: خراسان شمالی یکی از مهم‌ترین استان‌های کشور در زمینه تنوع گیاهان دارویی است. بنابراین باید نگاه ویژه‌ای به این استان داشته باشیم. رسالت ما این است که گیاهان دارویی استان را به گونه‌ای معرفی و به محصول برسانیم که بتوانند در بازارهای ملی و جهانی نقش‌آفرینی کنند.

 

نماینده ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی کشور ادامه داد: یکی از مهم‌ترین وظایف ما این است که از مرحله کشت تا فرآوری و تجاری‌سازی و رسیدن به اقتصاد دانش‌بنیان از این محصولات حمایت کنیم. وضعیت استان نسبت به گذشته تغییر کرده و مسیر روشنی در حال شکل‌گیری است، اما این مسیری جامع و پیچیده است که نمی‌توان در یک مرحله به مقصد رسید. باید صادقانه بگوییم هدف ما این است که پیوند عمیقی میان تولید محصول، فرآوری و دانش پزشکی برقرار کنیم تا منجر به تولید دارو شود.

 

عبور از خام‌فروشی و عطاری‌محوری به تولید علمی

 وی در ادامه سخنان خود به یک تحول نگرشی اشاره کرد و گفت: در گذشته، بخش کشاورزی صرفاً محصول را تولید می‌کرد و نگاهی به ظرفیت دارویی آن نداشت. گیاهان دارویی فقط به عطاری‌ها محدود می‌شدند و خام‌فروشی رایج بود. اما ما این نگاه را تغییر دادیم. اکنون تأکید داریم که تولید باید از ابتدا به صورت علمی انجام شود، محصول باید دارای مجوزهای بهداشتی باشد، فرآوری شود و با نگاه تجاری‌سازی وارد بازار گردد. برنامه‌ریزی‌ها و اهداف دانشگاه نیز بر همین اساس تعریف شده‌اند.

 

بازگشت اعتماد عمومی با کمک علم و فناوری

 دکتر عروجعلیان در بخشی دیگر از سخنان خود به اهمیت احیای اعتماد عمومی به گیاهان دارویی پرداخت و گفت: در گذشته، مردم به گیاهان دارویی اعتماد داشتند اما به‌تدریج این اعتماد به‌دلیل فعالیت غیرعلمی برخی افراد فاقد صلاحیت در سطح عطاری‌ها، آسیب دید. با پیشرفت علم و توسعه فناوری، نگاه جامعه نیز تغییر کرده است. امروزه در جهان، مسیرهای درمانی زیادی با استفاده از گیاهان دارویی شکل گرفته‌اند.

 

وی افزود: در حال حاضر، محصولات طبیعی به‌ویژه در حوزه‌های آرایشی و بهداشتی، مورد استقبال بیشتری هستند. در درمان نیز، تا زمانی که یک محصول طبیعی مؤثر واقع شود، گرایش کمتری به داروهای شیمیایی وجود دارد. ورود فناوری‌های نوین، خصوصاً نانوفناوری، به این حوزه‌ها باعث افزایش کارایی و فراهمی زیستی گیاهان دارویی شده است. خالص‌سازی بهتر صورت می‌گیرد و اثربخشی فرآورده‌ها افزایش یافته است.

 

 پوست‌اندازی بازار، از عطاری تا داروخانه

 مدیر توسعه و ارزیابی تحقیقات و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی چشم‌اندازی امیدبخش ترسیم و عنوان کرد: امروز بازار گیاهان دارویی ظرفیت‌های گسترده‌ای دارد. پوست‌اندازی این بازار آغاز شده و مردم به این درک رسیده‌اند که تهیه گیاهان دارویی باید از مراکز مجاز مانند داروخانه‌ها صورت گیرد، نه عطاری‌های غیرمجاز، این مسیر با اتکا به فناوری، علم، مجوزهای بهداشتی و نگاه سلامت‌محور پیش خواهد رفت.

 

خراسان شمالی؛ استانی با تنوع گیاهی بی‌نظیر

در ادامه نشست، دکتر باور، مدیرعامل یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان استان، با اشاره به وجود ۴۲۳ گونه گیاه دارویی شناسایی‌شده در خراسان شمالی و تطابق آن‌ها با شرایط اقلیمی خاص منطقه، گفت: با وجود خشکسالی شدید امسال و تنها ۱۳۰ میلی‌متر بارش، گیاهان دارویی استان همچنان رشد و عملکرد مطلوبی داشته‌اند که خود نشان از ظرفیت بالای این گونه‌ها دارد. طرح اهلی‌سازی ۱۰ گونه مقاوم به خشکی نیز در دست اقدام است و انتظار می‌رود با حمایت مسئولان، وارد فاز صنعتی شود.

 

از ساختار سنتی تا زیست‌بوم نوآوری

دکتر مصطفی مرتضوی، معاون پارک علم و فناوری استان، نیز با اشاره به سرعت بالای تحولات در حوزه فناوری تأکید کرد: پارک‌های علم و فناوری تنها زمانی می‌توانند مؤثر باشند که از حالت ساختاری صرف خارج و به بخشی از یک زیست‌بوم کامل تبدیل شوند. زیست‌بومی که در آن هر نهاد از جمله دانشگاه، معاونت غذا و دارو، جهاد کشاورزی، و سایر ارکان به‌درستی نقش خود را ایفا کنند.

 

وی خاطرنشان کرد: امروز، حمایت صرف دولتی کفایت نمی‌کند، بلکه باید شبکه‌ای از همکاری، برند‌سازی و نوآوری شکل بگیرد تا بتوان در بازارهای داخلی و جهانی حضور مؤثر داشت.